နားေထာင္ျခင္းစြမ္းရည္ကိုေလ့က်င့္နည္း

       အဂၤလိပ္ဘာသာစကားေလ့လာသင္ယူသူတိုင္းအတြက္ နားေထာင္ျခင္းစြမ္းရည္ (Listening Skill) သည္မရွိမျဖစ္အေရးႀကီးပါသည္။ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားေလ့လာသင္ယူလိုသူတိုင္းနားေထာင္ျခင္း(Listening)ကိုပထမဆံုးႀကံဳေတြ႔ ရမည္ျဖစ္ၿပီး ၎ေနာက္မွသာေျပာျခင္း(Speaking)၊ ဖတ္ျခင္း(Reading)၊ ေရးျခင္း(Writing) တို႔ကိုတစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ဆက္လက္ေလ့က်င့္သင္ယူရမည္။ ယခုတစ္ပတ္တြင္ Listening Skill ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ဗဟုသုတ (Knowledge)၊ေလ့က်င့္နည္း (How to practice)မ်ားကိုမွ်ေဝလိုပါသည္။

      နားေထာင္ျခင္းစြမ္းရည္(Listening Skill) သည္ ေလ့က်င့္ရာတြင္ တိုးတက္မႈအတြက္ အခ်ိန္ယူရန္လိုအပ္သည္။ "အဂၤလိပ္ဘာသာစကားကိုခ်ဥ္းကပ္ျခင္း (Approaching the English Language)"ေဆာင္းပါးတြင္ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ"အသံထြက္(pronunciation)၊ဖိသံ(stress)၊ linking sound"စသည့္ အသံ၏သေဘာတရားမ်ားကို နားလည္ရန္လိုအပ္ပါသည္။ မတူညီေသာလူမ်ဳိးမ်ားသည္ အသံထြက္တစ္ခုတည္းကိုပင္ မတူညီေသာေလယူေလသိမ္းမ်ားျဖင့္ ေျပာဆိုၾကေသာေၾကာင့္ စကားလံုးမ်ားအဆင္သင့္ရွိေသာ္လည္း အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကို နားေထာင္ေသာအခါ (သို႔မဟုတ္) ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္လမ္းမ်ားၾကည့္႐ႈေသာအခါ ခ်က္ခ်င္းနားလည္ရန္ မလြယ္ကူပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားကို ေလ့လာသင္ယူေလ့က်င့္လိုသူမ်ားအတြက္ အဂၤလိပ္လိုေျပာေသာပတ္ဝန္းက်င္ လိုအပ္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူေလ့လာသင္ယူသူမ်ားအတြက္ ၎ပတ္ဝန္းက်င္ကို အၿမဲတမ္းရရွိရန္မလြယ္ကူေသာေၾကာင့္Tape, CD, DVD, Movie, Radio, MP3 စသည္မ်ားျဖင့္ေလ့က်င့္ကာအဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ထံုမႊမ္းထားေသာပတ္ဝန္းက်င္ကိုကိုယ္တိုင္ ဖန္တီးေလ့က်င့္သင့္သည္။

          နားေထာင္ျခင္း (Listening) ဆိုသည္မွာ -

နားတြင္ၾကားရေသာအေၾကာင္းအရာတစ္ခုကိုအာ႐ုံစူးစိုက္ကာအဓိပၸာယ္မ်ားနားလည္ရန္ႀကိဳးစားျခင္းကိုနားေထာင္ျခင္း(Listening) ဟုေခၚႏုိင္သည္။ နားေထာင္ျခင္း(Listening)သည္ ၾကားျခင္း(Hearing) သက္သက္မဟုတ္ပါ၊ ၾကားျခင္း(Hearing) ဆိုသည္ အသံ(suound)ကိုလက္ခံေပးေသာ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာလုပ္ေဆာင္ခ်က္(physical process) တစ္ခုသာျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး ေျပာဆိုဆက္ဆံရာတြင္ တဖက္သား၏စကားကို ၾကားေနေသာ္လည္းနားမလည္လွ်င္၊ ကိုယ္ကေျပာေနသည္ကိုတဖက္သားကၾကားေနေသာ္လည္းနားမလည္လွ်င္ ေျပာဆိုဆက္ဆံမႈ (communication)သည္ အဓိပၸာယ္ရွိမည္မဟုတ္ပါ။နားေထာင္ျခင္း(Listening)သည္ နားတြင္ၾကားရေသာအေၾကာင္းအရာတစ္ခုကိုနားလည္ရန္၊ တံု႔ျပန္အသံုးျပဳရန္ ႀကိဳးစားျခင္းဟုဆိုႏိုင္ပါသည္။  

1.   Listening to follow directions or instructions

အေၾကာင္းအရာတစ္ရပ္ရပ္ကိုလိုက္နာရန္ ညႊန္ၾကားခ်က္၊ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားကိုနားေထာင္ျခင္း

2.   Listening for information

သတင္းအခ်က္အလက္တစ္ခုခုရရွိရန္ မိုးေလဝသခန္႔မွန္းခ်က္၊ ေၾကျငာခ်က္ စသည္တို႔ကိုနားေထာင္ျခင္း

3.   Listening for enjoyment

႐ုပ္ျမင္သံၾကား၊ တီဗြီ၊ဗီြဒီယို၊ေရဒီယိုမ်ား မွ သီခ်င္း၊ျပဇာတ္၊ဇာတ္လမ္းတို၊သီခ်င္းစသည္တို႔ကိုနားေထာင္ျခင္း

4.   Listening to discriminate speech sounds

ေျပာစကားမ်ားကိုခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာကာအတုယူေလ့က်င့္ရန္ နားေထာင္ျခင္း

5.   Listening to communicate

အျပန္အလွန္ ေျပာဆိုဆက္သြယ္ရန္ နားေထာင္ျခင္း

စသည္ျဖင့္ ေလ့လာသင္ယူမႈ အေျခအေနအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ နားေထာင္ေသာရည္ရြယ္ခ်က္မ်ား (purpose of listening) အမ်ဳိးမ်ဳိးကြဲျပားျခားနားပါလိမ့္မည္။

နားေထာင္ရန္ အေၾကာင္းအရာေရြးခ်ယ္ေသာအခါ နားေထာင္သူ၏အဆင့္(level)ႏွင့္ ကိုက္ညီရမည္ျဖစ္ၿပီးလိုအပ္ေသာရည္ရြယ္ခ်က္ႏွင့္လည္းကိုက္ညီရမည္၊ေရြးခ်ယ္ထားေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားသည္ ဆက္လက္ နားေထာင္လိုစိတ္ျဖစ္ေပၚေစေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားျဖစ္ရန္လည္းအေရးႀကီးသည္၊ ဆိုလိုသည္မွာအေၾကာင္းအရာတစ္ခုကိုနားေထာင္ၿပီးအေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ဆက္လက္နားေထာင္လိုစိတ္မရွိေတာ့ေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားကိုမေရြးသင့္ပါ။ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုသည္ နားေထာင္သူ၏အဆင့္(level)ႏွင့္ အေၾကာင္းအရာကိုက္ညီမွသာလွ်င္(ထပ္ခါထပ္ခါ နားေထာင္ခ်င္ မွသာလွ်င္) အႀကိမ္ႀကိမ္အထပ္ထပ္ နားေထာင္ေလ့က်င့္ၿပီးတစ္ေန႔ထက္ တစ္ေန႔တိုးတက္လာပါလိမ့္မည္။

မိုးေလဝသသတင္း(Weather Reports) ၊ ေၾကျငာခ်က္မ်ား(Announcements)၊အျပန္အလွန္ေျပာစကားမ်ား(Dialogues)၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေၾကာ္ျငာမ်ား(Commercial Advertisements)၊ ဇာတ္လမ္းတိုမ်ား(Stories) စသည္ျဖင့္ အေၾကာင္းအရာအမ်ဳိးမ်ဳိးကိုေရြးခ်ယ္ႏိုင္သည္။

-       ပထမဦးစြာမိမိႏွင့္ကိုက္ညီမည့္ အေၾကာင္းအရာကိုေရြးခ်ယ္ပါ၊ စတင္ေလ့လာသူ(Beginner)မ်ားအတြက္ ၂ - ၃ မိနစ္ခန္႔သာၾကာျမင့္ေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားကိုေရြးခ်ယ္သင့္ၿပီးအေတာ္အတန္ေလ့လာထားသူ(Intermediate) မ်ားအတြက္ ၃ - ၅ ခန္႔ၾကာျမင့္ေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားကိုေရြးခ်ယ္ပါ။ ေရြးခ်ယ္ထားေသာအေၾကာင္းအရာမ်ားသည္ စာသားအဆင္သင့္ပါရွိရန္လိုအပ္သည္၊ သို႔မွသာနားလည္မႈ(understanding) အတိုင္းအတာကိုျပန္လည္စစ္ေဆးႏုိင္မည္။

-       စတင္ေလ့က်င့္ေသာအခါစာသားကိုမၾကည့္ပဲအေၾကာင္းအရာတစ္ခုလံုးအစအဆံုးတစ္ႀကိမ္ ဂ႐ုစိုက္ နားေထာင္ပါ၊ နားေထာင္စဥ္တြင္ ဘာသာျပန္ရန္မႀကိဳးစားပဲနားလည္ရန္သာႀကိဳးစားပါ၊ ၎အတိုင္း (၃) ႀကိမ္ခန္႔ဆက္တိုက္နားေထာင္ပါ။

-       အၾကမ္းအားျဖင့္နားလည္ေသာအခါ စကားစုတစ္ခုတိုင္းတြင္ ခဏရပ္ၿပီးလုိက္ဆိုပါ၊ လိုက္ဆိုသည့္ စကားလံုး(သို႔မဟုတ္) စကားစုကိုဘာသာမျပန္ပါႏွင့္၊ နားကၾကားသည့္အတိုင္းသာအတတ္ႏုိင္ဆံုးပီသေအာင္ႀကိဳးစားပါ။

-       စကားလံုးတစ္လံုး၊ စကားစုတစ္ခုကိုအတုိင္းအတာတစ္ခုအထိနားလည္လွ်င္ ဝါက်တစ္ေၾကာင္းစီကိုအထက္ပါနည္းအတိုင္းလိုက္ဆိုေလ့က်င့္ၿပီးဝါက်တစ္ေၾကာင္းစီကိုမွတ္မိသမွ်ခ်ေရးၾကည့္ပါ။ ၃ - ၅ ႀကိမ္ခန္႔ေလ့က်င့္လွ်င္ ေလ့က်င့္ေနေသာအေၾကာင္းအရာ၏ စာၾကမ္းတစ္ခုရလာမည္။

-       အေၾကာင္းအရာတစ္ခုလံုးကိုရရွိလာေသာစာၾကမ္းျဖင့္ အစအဆံုးထပ္နားေထာင္ၿပီးလိုအပ္သည္မ်ားကိုထပ္မံျဖည့္စြက္ပါ။

-       မူရင္းစာသားျဖင့္ ရရွိထားေသာစာၾကမ္းကိုတိုက္ၿပီးစစ္ေဆးၾကည့္ပါ။ နားလည္မႈ(understanding) အတိုင္းအတာကိုေတြ႔ရလိမ့္မည္။ အခ်ဳိ႕ေသာစကားလံုးမ်ားသည္ နားကၾကားသည္ႏွင့္ အမွန္တကယ္ပါရွိသည္မွာကြဲလြဲႏိုင္သည္၊ အခ်ဳိ႕ေသာစကားလံုးမ်ားမွာမူရင္းစာသားကိုဖတ္ၾကည့္ေသာအခါ သိေသာ္လည္းအထက္တြင္ေဖာ္ျပခဲ့ေသာအသံ၏သေဘာတရားတြင္ အားနည္းခ်က္မ်ားရွိေသာေၾကာင့္ နားေထာင္စဥ္ နားလည္ရန္အခက္အခဲရွိသည္ကိုေတြ႔ရမည္။ စကားလံုးအသစ္မ်ားကိုအဘိဓာန္တြင္ရွာေဖြၾကည့္႐ႈပါ။

-       ဆက္လက္ၿပီးမူရင္းစာသားျဖင့္ တစ္ႀကိမ္ထပ္မံနားေထာင္ပါ၊ နားေထာင္ေနစဥ္ အသံထြက္မ်ားကိုအနီးစပ္ဆံုးတူညီရန္ ႀကိဳးစားလိုက္ဆိုၿပီး (၃) ႀကိမ္ထက္မနည္းေလ့က်င့္ပါ။

-       ေနာက္ဆံုးအဆင့္ အေနျဖင့္ ပထမဆံုးေလ့က်င့္စဥ္ကအတိုင္းစာသားကိုမၾကည့္ပဲအစအဆံုးနားေထာင္ပါ၊ စတင္စဥ္အခ်ိန္ထက္ ပိုမိုနားလည္လာသည္ကိုေတြ႔ရလိမ့္မည္။ ေလ့က်င့္စဥ္ အထူးအေရးႀကီးသည္မွာလံုးဝဘာသာမျပန္ပါႏွင့္၊ အသံ၏သေဘာတရားကိုဂ႐ုစိုက္ကာနားလည္ရန္သာႀကိဳးစားပါ။

-       ေအာင္ျမင္စြာေလ့က်င့္ၿပီးဆံုးေသာအခါ ပစ္မထားပဲမွတ္မိေနေစရန္ တစ္ပတ္ခန္႔အၾကာတြင္ ျပန္လည္နားေထာင္ပါ၊ ရရွိလာေသာနားလည္မႈ(understanding) မွ စကားလံုး(word)၊ေဝါဟာရ(vocabulary)၊ ဝါက်(sentence) မ်ားကိုယ္တိုင္တည္ေဆာက္ၿပီးပတ္ဝန္းက်င္တြင္ အလွ်င္းသင့္သလိုအသံုးျပဳပါ။

အထက္ေဖာ္ျပပါနည္းမ်ားအတိုင္းတစ္ေန႔အေၾကာင္းအရာတစ္ခုႏႈန္းျဖင့္ ေန႔စဥ္ ဆက္လက္ေလ့က်င့္ပါ၊ ေအာင္ျမင္မႈတစ္ခုကိုေန႔ခ်င္းညခ်င္းမရႏိုင္သလို ကၽြမ္းက်င္မႈ (skill) ကိုလည္းတစ္ရက္တည္း၊ တစ္ေန႔တည္းမရႏိုင္ေသာေၾကာင့္အဖန္တလဲလဲေလ့က်င့္ရန္လိုအပ္သည္။ မည္သည့္ကိစၥတြင္မဆို " သိ-ရွိ-နားလည္-လက္ခံ-လိုက္နာ-က်င့္သံုး "  ဟူသည့္အစီအစဥ္ကိုသတိထားပါ။

ကိစၥတစ္ခုခုကိုသိလည္းသိပါသည္၊ ၎ႏွင့္ပတ္သက္ေသာဗဟုသုတလည္းရွိပါသည္၊ နားလည္းနားလည္ပါသည္၊ လက္လည္းလက္ခံပါသည္၊ အေရးႀကီးသည္မွာ လိုက္နာ-က်င့္သံုး ရန္သာျဖစ္ပါသည္။ ဤအေၾကာင္းအရာကိုဖတ္႐ႈၿပီးရလိုက္သည္မွာအသိ(Knowledge)သာျဖစ္ၿပီးအမွန္တကယ္ ကၽြမ္းက်င္တတ္ေျမာက္မႈ(Skill)ရရွိရန္ အႀကိမ္ႀကိမ္ေလ့က်င့္မႈ(practice) အထူးလိုအပ္ပါသည္။ သီအိုရီကိုသိရွိယံုမွ်ျဖင့္ မလံုေလာက္ပါ၊ ဥပမာ- ေရကူးနည္းကိုသိေသာ္လည္းေရကူးရန္မျဖစ္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ေရထဲဆင္းၿပီးအမွန္တကယ္ ေလ့က်င့္မွာသာလွ်င္ ေရးကူးတတ္မည္ျဖစ္သည္။

သို႔ျဖစ္ပါ၍ " practice makes perfect " ဟူေသာစကားအတိုင္း ေလ့က်င့္ကၽြမ္းက်င္ေအာင္ပြဲဆင္ ႏိုင္ၾကပါေစေၾကာင္း ရည္ရြယ္ ေရးသားလိုက္ပါသည္။

Ref: SPOKEN – CONVERSATIONAL ENGLISH; A Resource Book for Teachers of English

         

Education Digest Journal အတြဲ-(၁)၊အမွတ္-(၃၈)